แต่งโดย
เทพพญาแถน
teppayatan@hotmail.com

พระธุดงค์.......อยู่ที่ไหน ?

“พระธุดงค์” เมื่อได้ยินคำนี้แล้ว  สิ่งแรกที่หลายๆ คนคิด จินตนาการออกไปคือ  พระผู้อยู่ในป่า  หรือพระกำลังแบกบาตรสะพายกลดอยู่ในป่า  ห่มผ้าสีเหลืองเข้ม  แทบจะทุกคนคิดแบบนี้ 

จนในบางคนเมื่อเจอพระที่กำลังแบกกลดสะพายบาตรอยู่ระหว่างทาง  ด้วยความศรัทธาเลื่อมใสในพระธุดงค์  จึงนิมนต์ท่านขึ้นรถ   แต่แล้วพระบางรูปที่นิมนต์ท่านขึ้นรถก็บรรยายสิ่งของที่ขัดสนให้ฟัง  เป็นต้นว่า กลดขาด  จีวรขาด  บาตรรั่ว  และจบท้ายด้ายขอเงินสักเล็กน้อยเพื่อซื้อใหม่  จนคนที่นิมนต์ท่านขึ้นรถด้วยความศรัทธาในพระธุดงค์  ก็ศรัทธาลดหายไปอย่างถนัด  และเกิดคำถามขึ้นกับตัวเองว่า  พระธุดงค์เป็นแบบนี้หรือ?      

พระธุดงค์คือใคร ....
พระธุดงค์นั้น   มีความหมายกว้างกว่า พระที่แบกกลดสะพายบาตรอยู่ในป่า  คำว่า พระธุดงค์มีคำสองคำคือ  พระ + ธุดงค์ 
พระ  ก็คือภิกษุ บรรพชิต
ธุดงค์   เป็นข้อวัตรปฏิบัติอันพิเศษ ให้ถึงความดับทุกข์เป็นไปเพื่อพ้นทุกข์โดยถ่ายเดีย   เป็นวัตรอันอุกกฤต  รวมแล้ว พระธุดงค์  คือพระผู้ถือปฏิบัติประพฤติในธุดงควัตร

 

ธุดงค์มี ๑๓  ข้อคือ

๑. ถือทรงผ้าบังสกุลเป็นวัตร 
๒. ถือทรงเพียงไตรจีวรเป็นวัตร 
๓. ถือเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร 
๔. ถือเที่ยวบิณฑบาตไปตามแถวเป็นวัตร 
๕. ถือนั่งฉันอาสนะเดียวเป็นวัตร 
๖. ถือฉันเฉพาะในบาตรเป็นต้น  
๗. ถือห้ามภัต(อาหาร) อันนำมาถวายเพื่อภายหลังเป็นวัตร   
๘. ถืออยู่ป่าเป็นวัตร  
๙. ถืออยู่โคนไม้เป็นวัตร  
๑๐. ถืออยู่ในที่แจ้งเป็นวัตร   
๑๑. ถืออยู่ป่าช้าเป็นวัตร  
๑๒. ถือการอยู่ในเสนาสนะอันท่านจัดให้อย่างไรเป็นวัตร    
๑๓. ถือการนั่งเป็นวัตร


แล้วพระธุดงค์อยู่ที่ไหน?  พระธุดงค์ก็อยู่ที่ผู้ประพฤปฏิบัติในธุดงค์วัตรไม่ว่าจะอยู่แห่งหนใดก็ตาม
การประพฤติตามธุดงค์แม้เพียงหนึ่งข้อ  ก็ได้ชื่อว่าเป็นผู้ถือในธุดงค์ หรือ เป็นพระธุดงค์  จะอยู่ในป่า  ในบ้านเมือง   ก็ยังเป็นพระธุดงค์

 

 

เหตุใดจึงมักจะเข้าใจว่าพระธุดงค์อยู่ในป่า


ย้อนกลับไปเมื่อครั้งพุทธกาล   พระมหากัสสปะเถระ  พระสาวกผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งหลาย ผู้ทรงธุดงค์  ผู้ประพฤติในธุดงควัตรอย่างยอดยิ่ง  โดยเฉพาะ ธุดงค์  ๓ ข้อที่ท่านประพฤติเป็นปกติคือ  ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร   เที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร   และที่สำคัญการอยู่ป่าเป็นวัตร 


นอกจากนี้ท่านยังได้รับการยกย่องพิเศษจากพระบรมศาสดาคือ  เป็นผู้มีธรรมเป็นเครื่องอยู่เสมอด้วยพระองค์  และเป็นผู้มักน้อยสันโดษ  จนถึงตรัสให้ภิกษุเอาเป็นแบบ  เพื่อประดิษฐานพระธรรมวงศ์ในอนาคต 


ด้วยประการนั้นการถือธุดงควัตรจึงมีสืบต่อมา  การอยู่ป่าเป็นวัตรก็เป็นธุดงค์ที่ถือนิยม  นอกจากนี้เสนาสนะป่ายังเป็นสถานที่สัปปายะ  เป็นแหล่งฝึกหัดปฏิบัติธรรมตั่งแต่เริ่มปฏิบัติ   ไปจนถึงพระอริยเจ้าผู้เปี่ยมไปด้วยธรรม

 

       

วัดสันติธรรม ต.ช้างเผือก อ.เมือง จังหวัดเชียงใหม่ ๕๐๓๐๐
โทร. ๐๕๓-๒๒๑๗๙๒  ๐๘-๗๑๙๓-๓๑๖๙  ๐๘-๖๑๘๗-๓๙๔๒ และ ๐๘-๑๖๐๒-๗๕๐๐